In kranten lees je pro- en contra-commentaren op de harde opstelling van Bart De Wever. Alleen is zo'n emo-politieke lezing niet de ideale manier om zicht te krijgen op de politieke droom van N-VA en hun strategie om die te realiseren en om te begrijpen waarom N-VA de onderhandelingen opnieuw van nul wil beginnen.
Er zijn er die het nog altijd niet snappen. Yves Desmet in De Morgen bijvoorbeeld. Die schrijft al wekenlang dat een akkoord heel dichtbij is, maar dat het enkel nog om een 'perceptiegevecht gaat'. “Het zoeken naar het moeilijke evenwicht in de beeldvorming, waarbij men enerzijds verantwoordelijk en compromisbereid wil overkomen, maar tegelijk moet kunnen bewijzen dat men niet plat op de buik is gegaan voor de overzijde.”
Desmet en co zijn zo cynisch geworden dat politiek in hun ogen niet meer is dan de strijd om de perceptie die dan nog liefst gevoerd wordt in hun eigen krantenkolommen. Dergelijke journalisten zijn niet eens meer in staat te begrijpen dat De Wever, Wilders, Palin en vele anderen misschien wel menen wat ze zeggen. Dat een partij als N-VA politieke dromen heeft, die ze ook wil realiseren op korte of middellange termijn.
Dat de onderhandelingen dus niet spaak lopen omdat Di Rupo en De Wever geen gezichtsverlies durven te lijden, maar omdat er fundamentele tegenstellingen bestaan tussen die twee over de toekomst van dit land.
Nederland, gidsland
N-VA'ers zijn nochtans zeer open over die tegenstelling. In De Zevende Dag mocht N-VA-Kamerlid Sarah Smeyers het Nederlandse regeerakkoord roemen: “Als ik dat regeerakkoord lees, ben ik jaloers dat ze in Nederland kunnen realiseren wat in Belgie zonder staatshervorming nooit kan”, aldus Smeyers.
Het is een echo van de analyse die De Wever altijd verkondigt: België is een land met twee democratieën. “Vlaanderen is gemiddeld rechtser en meer ondernemingsgericht dan Wallonië”, zoals hij enkele jaren geleden schreef in een column.
In een interview met De Standaard maakte hij dat nog eens heel concreet: “Als ik via een regionalisering van het arbeidsmarktbeleid de wachtuitkeringen kan afschaffen of de werkloosheidsvergoedingen degressief kan maken, dan kan ik iets verdedigen.”
Het gaat dus niet over identiteit of perceptie of politieke spelletjes. Het gaat over het fundament van politiek: de samenleving kneden naar je ideologie. N-VA en Voka ('Voka is mijn baas', dixit de wever) willen een rechtsliberale samenleving en dat lukt volgens hen niet of onvoldoende in België. Dus moet het maar in Vlaanderen.
Daardoor weten we meteen ook hoe een mogelijk akkoord er kan uitzien. Er moeten ofwel belangrijke bevoegdheden worden overgeheveld (sociaal-economische hefbomen) ofwel moet de financiering op haar kop worden gezet. Het eerste is volgens N-VA onvoldoende gelukt. Met de geregionaliseerde kinderbijslag kan je niet meteen een rechts Vlaanderen boetseren. De splitsing van het arbeidsmarktbeleid die op tafel ligt, is volgens de vakbonden al zeer verregaand, maar niet radicaal genoeg voor De Wever.
Vette vis
Dat laatste wijst op een pijnpunt voor N-VA. De sociale zekerheid is zowat de laatste vette vis die nog federaal blijft. Maar het verzet tegen een splitsing van de sociale zekerheid blijft groot, niet alleen aan Franstalige kant, maar ook bij sociale bewegingen in Vlaanderen en zelfs in politieke middens.
Dus moest het maar via de financieringswet. Nu wordt het gros van de belastingen geïnd door de federale overheid (zoals in de meeste federale landen) en daarna doorgestort aan de regionale overheden. Na de Copernicaanse revolutie moeten de regio's zelf instaan voor hun inkomsten.
Er zijn heel zinnige argumenten te vinden om dat niet te doen. Binnen Europa begint men in te zien dat fiscale concurrentie tot een race to the bottom leidt. Waarom zouden we dan binnen zo'n klein landje ook nog eens de concurrentie aanwakkeren?
Maar voor zinnige argumenten is er in dit hysterische debat al lang geen plaats meer. “Wat willen de Vlamingen?”, bloklettert De Standaard (je weet wel die krant die altijd vindt dat Franstalige kranten te militant zijn). Het antwoord: zoveel mogelijk splitsen.
Weg debat, weg nuance. Volgens de ene journalist is het allemaal perceptie, volgens de andere is iedereen die niet meeroept, een slechte Vlaming. En zo werd het weer een cruciale dag, zijn we weer een stap dichter bij de afgrond.
Nu zowel de discussie over de overheveling van bevoegdheden als over de financieringswet niet het gewenste resultaat gaven, wil De Wever het bord afvegen en de teller op nul zetten. Het is weer 14 juni. De zomer van 2010 moet nog beginnen.
N-VA volgt nadrukkelijker dan ooit de Van Rompuy-doctrine. Herman van Rompuy verklaarde in 2005 in Knack: “Bij de volgende regeringsonderhandelingen zal men niets bekomen als niet alle Vlaamse partijen eensgezind zeggen: we treden alleen in een federale regering wanneer die essentiële punten van de staatshervorming worden goedgekeurd. Geen staatshervorming, geen Belgische regering.”
De bestaande regering in lopende zaken zou volgens De Wever zelfs best nog wat afgeslankt worden. Zelfs het amechtig met handen en voeten gebonden kabinet-Leterme is er dus nog teveel aan.
De Wever en zijn sympathisanten onder de krantencommentatoren moeten het citaat van van Rompuy na vier maanden surplacen dringend eens aanvullen. Geen Belgische regering, ja wat dan wel?

Bron: Christophe Callewaert op www.dewereldmorgen.be