door Lotte Beckers © De Morgen.

Journalist Sami al-Haj, die zes jaar lang doorbracht in Guantánamo, heeft een klacht ingediend tegen de voormalige Amerikaanse president Bush. Hij wordt daarin gesteund door Guantánamo Justice Centre dat opkomt voor (ex-)gedetineerden uit de beruchte gevangenis.

Samen met enkele andere ex-gedetineerden bereidt Al-Haj een aanklacht voor tegen George Bush en zijn regering, voor illegale gevangenschap en marteling. De Al-Jazeerajournalist zat zes jaar lang vast in Guantánamo, sinds mei vorig jaar is de 40-jarige Soedanees weer een vrij man. Hij werd in december 2001 opgepakt door de Pakistaanse politie terwijl hij voor zijn werk onderweg was naar Afghanistan, omdat zijn paspoort volgens hen niet in orde was. Drie weken laten werd hij uitgeleverd aan de Amerikaanse troepen, die hem naar Guantánamo stuurde. Daar werd hij ondervraagd over de band tussen Al-Jazeera en Al Qaida. Hij werd er ook gemarteld en sukkelt daardoor nog steeds met gezondheidsproblemen.
De aanklacht wordt opgestart door Guantánamo Justice Centre (GJC), een nieuwe organisatie die zich het lot aantrekt van voormalige gevangenen van de Amerikaanse basis. Het centrum opent eind deze maand zijn hoofdzetel in het Zwitserse Genève. "Het doel van onze organisatie is een groot dossier openen tegen de Bushregering", zegt Al-Haj, die mee aan de basis staat van GJC.
"Na de installatie van GJC zullen we het dossier voorbereiden. We willen niet dat alle zaken afzonderlijk worden aangepakt. Momenteel verzamelen we informatie over alle ex-gedetineerden die meedoen, zoals medische bewijzen. Maar zoiets neemt tijd in beslag. Maar we moeten echt naar de rechtbank stappen, we willen niet dat wat ons is overkomen, opnieuw kan gebeuren."
Voor de aanpak van de zaak spiegelt GJC zich aan de gerechtelijke stappen die tegen generaal Augusto Pinochet werden ondernomen. De voormalige dictator van Chili werd in 1998 in Groot-Brittannië gearresteerd, op vraag van een Spaanse procureur, voor de moorden op Spaanse burgers tijdens zijn bewind. "Mijn advocaat heeft me aangeraden de klacht in Europa in te dienen. Niet dat de rechtbanken hier de Amerikaanse ambtenaren kunnen laten uitleveren. Maar stel dat ze toch naar Europa komen, dan kunnen ze wel gearresteerd worden en voor het gerecht gedaagd worden".
Al-Haj, ondertussen weer aan de slag voor de Arabische zender, onderhoudt regelmatig contact met Guantánamogevangenen, ook met hen die er nog steeds zitten. "De folteringen gaan nog steeds door in Guantánamo", zegt hij. "President Obama moet de gevangenis onmiddellijk sluiten.