Interview met Palestijns leider Mustafa Barghouti.

'Oslo is dood, afgemaakt in Gaza'

Mustafa Barghouti is secretaris-generaal van Almoebadara, het Palestijns Nationaal Initiatief. De beweging is in 2002 opgericht en wil door vreedzaam verzet tot een onafhankelijk Palestina komen. In gesprek met MO* analyseert Barghouti, voormalig presidentskandidaat en arts van beroep, de gevolgen van het Gaza-conflict voor de Palestijnse zaak. ‘De toekomst is in ons voordeel.’

"Als Obama zijn beleid tegenover Palestina niet verandert, hebben de woorden en waarden waarvoor hij staat geen betekenis."

De teller staat op 1340 doden en 5400 gewonden wanneer Mustafa Barghouti vanuit Oman het vliegtuig naar de Gazastrook neemt. ‘Dit is een nooit geziene barbaarse oorlog omwille van het aantal burgerslachtoffers die opzettelijk gedood werden. En dat in drie weken tijd’, zegt Barghouti aan de telefoon. ‘De oorlog in Gaza is een breekpunt in de geschiedenis van de Palestijnse zaak. Hij heeft de misdaden van de staat Israël ontmaskerd en wereldwijd een grote solidariteitsbeweging op de been gebracht, die te vergelijken is met de solidariteit tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika.’

Volgens u was de recente oorlog in Gaza niet tegen Hamas gericht. Waarom ging het dan?
Mustafa Barghouti: De oorlog draaide om de vraag of de Palestijnen al dan niet blijven vasthouden aan hun rechten: Jeruzalem als hoofdstad van de Palestijnen, het recht van de vluchtelingen en het recht om in waardigheid en vrijheid te leven. De oorlog was bedoeld om de Palestijnse wil als vrij volk te leven te vernietigen en de Palestijnen te dwingen hun strijd op te geven.

Israël zegt de oorlog gewonnen te hebben en Hamas beweert hetzelfde. Wat vindt u?
Het gaat hier niet om een overwinning maar om een nederlaag voor Israël. Ondanks het groot aantal slachtoffers en de enorme ravage is Israël er niet ingeslaagd om de Palestijnse wil en vastberadenheid om als vrij volk te leven te vernietigen. Integendeel. Deze oorlog heeft, ondanks het stilzwijgen en de medeplichtigheid van de internationale gemeenschap, Israël ontmaskerd en de misdaden blootgelegd die het land pleegt tegen de Palestijnse bevolking.
Ik zie deze oorlog als een breekpunt in de Palestijnse kwestie. Een breekpunt dat te vergelijken is met de gebeurtenissen in Soweto in 1976, die het apartheidsregime in Zuid-Afrika ontmaskerden en een wereldwijde opstand op de been brachten. De oorlog in Gaza heeft de Palestijnse kwestie nieuw leven ingeblazen en een nieuwe start gegeven.

Wat was het effect op de Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever?
De oorlog heeft twee zaken teweeggebracht. Er kwam enorme steun voor het verzet en voor het recht op verzet. En daarnaast is er grote teleurstelling in de Palestijnse Autoriteit. Die beweerde goede relaties te hebben met de VS, en zich in een onderhandelingspositie te bevinden ten aanzien van Israël. Maar toen de oorlog in Gaza losbarstte, bleek de Autoriteit niet in staat haar bevolking te verdedigen en te beschermen. En bovendien heeft ze veel fouten gemaakt.

Welke fouten verwijt u de Palestijnse Autoriteit?
Onder meer het harde optreden tegen vreedzame betogingen op de Westelijke Jordaanoever en het tegenhouden van humanitaire hulp voor de Gazastrook. Een andere grote fout was de coördinatie met de bezettingsmacht terwijl Gaza onder vuur lag. Maar de grootste fout van Mahmoud Abbas en zijn Autoriteit was de uitspraak dat de oorlog de fout was van Hamas. Abbas heeft zijn rol als leider die zijn bevolking moet verdedigen niet naar behoren gespeeld. Het gevolg was dat alles wat Hamas door interne verdeeldheid aan populariteit had verloren, teruggewonnen werd door de oorlog in Gaza.

Wat verklaart Abbas’ gebrek aan daadkracht?
De verkeerde houding van Abbas is gebaseerd op een foutieve visie en een foute strategie. En dat ligt in het verlengde van de grootste fout sinds de Oslo-akkoorden tot de dag van vandaag. Het grootste probleem is denken dat de Palestijnse Autoriteit een alternatief is voor de bevrijdingsbeweging. Dat is ook net wat heeft geleid tot de interne verdeeldheid en tot het gevecht om een Autoriteit die in feite geen autoriteit is. Het gaat nog altijd om een Autoriteit onder de bezetting.

Er vinden nu onderhandelingen plaats om opnieuw een eenheidsregering samen te stellen. Denkt u dat dat mogelijk is?
Alleen als drie voorwaarden vervuld zijn. Ten eerste moet er een oprechte wil zijn om tot een overeenkomst te komen. Ten tweede moeten Hamas en Fatah aanvaarden dat ze niet alleen de leiding kunnen hebben over het Palestijnse volk. Ten derde moet er genoeg kracht zijn om de druk van buitenaf te kunnen weerstaan.

Wie staat volgens u een eenheidsregering het meest in de weg, Hamas of Fatah?
De Autoriteit heeft veel problemen. Haar houding tegenover de oorlog in Gaza heeft haar positie afgezwakt om het Palestijnse volk te vertegenwoordigen. Een ander probleem is dat de bevrijdingsorganisatie PLO een gesloten organisatie geworden is die iedereen buitensluit, niet alleen Hamas en de Jihad maar ook onze organisatie Almoebadara.
Het grootste probleem om een eenheidsregering op de been te brengen is volgens mij de tegenstand van Israël. Dat is in 2007 al gebleken. Toen een eenheidsregering werd samengesteld, heeft Israël er alles aan gedaan om de wereld daartegen op te zetten. Eerst schaarden de VS zich achter Tel Aviv, daarna volgde de Europese Unie. Het was juist die druk die de eenheidsregering geparalyseerd heeft en tot haar val leidde.
Israël wil niet van Hamas weten omdat Hamas Israël niet erkent.
Als Israël eerst een landkaart toont en de grenzen vastlegt, dan spreken we over erkenning. We weten tot op de dag van vandaag niet over welke grenzen Israël het heeft. Israël wil niet terug naar de grenzen van ’67, wil Jeruzalem niet loslaten, wil de kolonies niet ontmantelen en wil de rechten van de vluchtelingen niet erkennen.
Israël wil erkenning zonder dat het bereidheid toont om een einde te maken aan de bezetting. Israël heeft alleen de bevrijdingsorganisatie PLO erkend maar geen Palestijnse staat, en dat is volgens mij een grote fout. Als Israël akkoord gaat met een onafhankelijke Palestijnse staat op de grenzen van ‘67 en de sloop van de muur, dan is alles mogelijk. Daar ben ik zeker van.

Hamas kan ook de eerste stap zetten en Israël erkennen.
De erkenning is een excuus. Abou Mazen (Mahmoud Abbas) en de PLO hebben Israël erkend en hebben één jaar lang in Anapolis gediscussieerd. Wat is er gebeurd na die onderhandelingen? De kolonies zijn 38 keer groter geworden. Het aantal checkpoints is gestegen van 521 naar 696. De bouw van de muur is doorgegaan. De “verjoodsing” van Jeruzalem is verdergezet. Er werden 990 gevangenen vrijgelaten maar in dezelfde periode 4590 opgepakt. Waar zijn de resultaten van de vredesonderhandelingen? Israël wil niet onderhandelen, niet met diegenen die het land erkennen noch met diegenen die het niet erkennen. De kern van het probleem is de bezetting en zonder een einde te maken aan de bezetting kan er geen vrede komen.

Zelf bent u voor vreedzaam verzet.
Ik ben niet tegen andere manieren van verzet als dat verzet in overeenstemming is met het internationaal recht. Hamas heeft het recht om zich te verdedigen. Israël kan niet zeggen dat het het recht heeft om zich te verdedigen maar anderen niet. De oorzaak van het geweld is niet het verzet maar de bezetting. Maar volgens mij heeft alleen een breed en vreedzaam volksverzet toekomst.

In de Arabische landen kwam het volk op straat maar bleef het opvallend stil onder de gezagsdragers –denk maar aan Egypte.
De volksbeweging was groot en fantastisch. Het aantal mensen dat op straat is gekomen tegen de oorlog op Gaza was enorm. Niet alleen in de Arabische landen maar over heel de wereld. Het was zelfs de meest spectaculaire steun in de hele geschiedenis van de Palestijnse zaak. Spijtig genoeg was de steun op het officiële niveau niet zo breed. De regeringen hebben hun bevolking niet gevolgd, en dat is niet nieuw. Nelson Mandela, die wereldwijd symbool staat voor het menselijke geweten, werd pas zes maanden geleden van de terroristenlijst van de VS geschrapt.

Wat vindt u van de houding van Europa?
Heel teleurstellend. Ik ben nu op weg naar Gaza, de witte fosfor brandt er nog. Het gebruik van verboden wapens, het doden van burgers, de aanval op VN-scholen, dat allemaal heeft de Europese ministers niet verhinderd om op diner te gaan bij Ehud Olmert. Het is ook verschrikkelijk vast te stellen dat de EU nog speciale betrekkingen heeft met Israël, en dat democratische landen die mensenrechten respecteren toch Israëlische wapens invoeren.
Nieuwe wapens uitproberen was trouwens een van de belangrijkste redenen voor het Gaza-conflict. Israël is de vierde grote wapenexporteur ter wereld.

Hoe staat u tegenover de komst van een buitenlandse macht tussen Israël en de Gazastrook?
Volgens mij willen diegenen die nu een internationale troepenmacht vragen om naar de Gazastrook te komen, de bezetting beschermen. Waarom gaan de troepen niet naar Jeruzalem? Waarom niet naar de Westelijke Jordaanoever om ons tegen de bezetting te beschermen? Waarom niet naar El-Khalil om ons tegen de kolonisten te beschermen?
Het is de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid dat zich twee fenomenen voordoen: dat een bevolking en een autoriteit onder de bezetting gevraagd worden om de veiligheid van hun bezetter te garanderen, en dat de rest van de wereld wordt gevraagd om de bezetter te beschermen tegen de mensen die hij bezet. Dat is beschamend.

U zou dus niet akkoord gaan met de aanwezigheid van een buitenlandse macht?
Inderdaad. Ik ga ermee akkoord dat Israël zich terugtrekt uit alle bezette gebieden. Uit Gaza, want Gaza is nog altijd bezet, en de Westelijke Jordaanoever. Pas als die terugtrekking gerealiseerd is kan een internationale macht aan de grens tussen hen en ons geïnstalleerd worden.

Er is naast de oorlog op de grond ook een mediaoorlog. Hebben de Palestijnen die oorlog gewonnen?
Er is een Palestijnse en Arabische nederlaag op dat vlak. Ondanks de grote burgerslachtoffers bleef men in veel media de nadruk leggen op de vernietigende verantwoordelijkheid van Hamas en het recht van Israël om zich te verdedigen. Het Israëlische verhaal is dominerend. Er zit eenheid in het Israëlische verhaal. Bij ons niet. Sommigen hebben zelfs het slachtoffer verantwoordelijk gesteld voor de oorlog. Langs de andere kant zien we voor het eerst vernieuwing gedragen door de civiele maatschappij, die via het internet de Palestijnse stem een forum heeft gegeven. En daarop moeten we verder werken.

Denkt u dat de VS onder Barack Obama een andere koers zullen varen wat het Palestijns-Israëlische conflict betreft?
Dat is nu de grootste uitdaging. Als Obama zijn beleid tegenover Palestina niet verandert, hebben de woorden en waarden waarvoor hij staat geen betekenis. Wat wij van hem verwachten, maar ook van de Europese Unie, is dat ze een onderzoekscommissie aanstellen om de oorlogsmisdaden in de Gazastrook te onderzoeken en helpen de blokkade op te heffen. Misschien weten de mensen dat niet, maar Israël blokkeert alles en laat geen stuk glas binnenkomen, geen zak cement en geen hout. Dit terwijl de meeste ramen in Gaza kapot zijn. De blokkade is een georganiseerde en een voortdurende oorlog.

Is het nog mogelijk om over vrede te praten?
Het is mogelijk. Laat dat in het kader van een internationale conferentie gebeuren en op basis van het implementeren van de VN resoluties en het internationaal recht en niet op basis van wat Israël wil of niet wil. Oslo is dood, de laatste fase werd in Gaza afgemaak.


© MO
Auteur: Samira Bendadi.