"Vlaanderen kampioen in luchtvervuiling”
Nieuwe satellietgegevens van ESA onthullen meest vervuilde plekken ter wereld.
België, en vooral Antwerpen, behoort tot de gebieden met de meeste vervuiling door stikstofdioxide (NO2) ter wereld, zo tonen nieuwe satellietgegevens.
Op de luchtvervuilingsconferentie van de Wereldgezondheids-organisatie (WHO) de eerste week van maart 2019 is die informatie met veel interesse bekeken. 'Er is vooruitgang, maar we zijn er echt nog niet.'
Ook vanuit de lucht valt de luchtvervuiling bij ons op. België, en dan vooral Vlaanderen en Antwerpen, kleurt rood op een nieuwe interactieve wereldkaart die de vervuiling met stikstofdioxide (NO2) laat zien en vanaf vandaag online staat.
Antwerpen blijkt een van de 50 hotspots met de meeste NO2 -vervuiling. Die stof komt vrij bij de verbranding van brandstof zoals steenkool, diesel of benzine, gas.
Ze schaadt de gezondheid, leidt tot 75.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar in de EU en leidt tot de vorming van fijnstof en ozon, de twee stoffen die de grootste impact hebben op de volksgezondheid.
De gegevens komen van de nieuwe 'Sentintel 5P'-satelliet van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA.
Die passeert sinds 1 juni dagelijks een keer over iedere plek op aarde en maakt ongezien gedetailleerde scans van luchtvervuiling in de atmosfeer.
Op basis daarvan hebben specialisten bij Greenpeace de interactieve kaart gemaakt.
De milieuorganisatie onthult ze naar aanleiding van de eerste internationale conferentie over luchtkwaliteit die de Wereldgezondheidsorganisatie deze week organiseert in Genève.
De satellietbeelden zijn voor de experts een nuttige aanvulling bij de metingen op de grond.
"De nieuwe satelliet biedt nog meer gedetailleerde beelden en brengt ook goed de uitstoot van grote industriële en andere bronnen preciezer in kaart", zegt Frans Fierens,
directeur bij de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu.
De belangrijkste hotspots in de lijst van 50 omvatten kolencentrales in India, Zuid-Afrika en Duitsland, tien energiecentrales en industriële clusters in China, steden met een zeer hoge uitstoot van transport,
waaronder Santiago de Chile, Teheran, Dubai, Londen en Parijs, maar ook plekken met een grote verbranding bij landbouw in Congo en Angola.
De Antwerpse regio is dus een van die hotspots en de kaart toont ook dat België een van de meest door stikstofdioxide vervuilde regio's van Europa is.
Hotspot
Net zoals sommige andere hotspots zoals Seoel, Jakarta en New Dehli heeft Antwerpen een mix van NO2-bronnen, waaronder transport, industrie en/of kolencentrales.
Dat Antwerpen bij de 50 meest vervuilde plekken hoort, heeft dan ook vooral te maken met de aanwezigheid van de haven in de Scheldestad.
"Brussel kleurt ook rood, maar Antwerpen kleurt roder door de combinatie van haven, petrochemie en verkeer", zegt Joeri Thijs, expert luchtkwaliteit bij Greenpeace.
"Maar het grote aantal dieselwagens en ons dicht wegennetwerk spelen in onze steden, en zeker ook in Antwerpen, een grote rol."
Dat blijkt uit een vergelijking tussen de week- en weekendgegevens in onder andere Antwerpen, Brussel en Gent.
Die laten telkens zien hoe er in het weekend een pak minder NO2-vervuiling is doordat er dan een pak minder verkeer is.
Thijs: "Voor onze gezondheid is vooral dat verkeer de grootste boosdoener. We ademen die vervuiling directer in. Dit is opnieuw een wake-upcall voor de politici.
Verkozenen die nu in de grote steden coalitiegesprekken voeren, mogen deze resultaten niet negeren."
Milieu-epidemioloog Tim Nawrot (Universiteit Hasselt) preciseert dat het verkeer gemiddeld voor zo'n 60 procent verantwoordelijk is.
Wel wijst hij erop dat er al wat vooruitgang is geboekt.
"Mochten we deze kaart vijftien jaar geleden gemaakt hebben, dan kleurden die hotspots nog roder.
Globaal gezien is er nu 40 procent minder uitstoot dan toen, dankzij onder andere minder elektriciteit uit steenkoolcentrales en zuinigere auto's", zegt Nawrot.
"Tegelijkertijd worden de normen nog te veel overschreden. Het probleem is allesbehalve opgelost. Op deze kaart lijkt Vlaanderen één grote metropool waar de NO2 piekt zoals Londen of Parijs."
Vroegtijdige sterfgevallen
Ook het Europees Milieuagentschap schreef een nieuw rapport over luchtvervuiling.
- Driekwart van de mensen in stedelijk gebied is blootgesteld aan waarden fijnstof die de WHO-norm overschrijden.
PM25 veroorzaakte zo'n 422.000 vroegtijdige sterfgevallen in 41 Europese landen in 2015. De laatste 30 jaar daalde het aantal vroegtijdige doden met een half miljoen.
-Ozon: bijna iedereen in de stad (98 procent) is blootgesteld aan waarden boven de WHO-normen. In 2015 veroorzaakt ozon in 41 Europese landen zo'n 17.700 vroegtijdige sterfgevallen.
Bron: Barbara Debusschere op www.dewereldmorgen.be
