door Johann Hari / The Independent .

Ja, u bent belogen, over een van de meest opwindende en originele experimenten van economische herverdeling en directe democratie ter wereld.

Soms hoor je een verdwaald zinnetje in het nieuws dat je duidelijk maakt dat je belogen bent. Bewust belogen, systematisch belogen, moedwillig belogen. Als je aandachtig geluisterd hebt de laatste dagen, dan heb je zo'n zinnetje misschien gehoord.

Toen Ingrid Betancourt na zesenhalf jaar weer boven water kwam, was een van de eerste mensen die ze bedankte Hugo Chávez. Wat? Als u het nieuws een beetje volgt, dan weet u dat de president van Venezuela de bandieten van FARC steunt die haar gegijzeld hielden. Hij betaalde hen 300 miljoen dollar om te blijven doden en om uranium voor een bom aan te kopen, tijdens een zeldzame pauze als hij de democratie niet aan het ontmantelen was of drugs aan het dealen was.
Ja, u bent belogen, over een van de meest opwindende en originele experimenten van economische herverdeling en directe democratie ter wereld. De reden: ruwe olie. Venezuela ligt op een van de grootste oliereservoirs op aarde. Als je je in die positie bevindt, dan willen de rijke regimes in de wereld - de VS en de EU - maar één ding van je: pomp de olie en de winst naar ons toe, via onze bedrijven. Als je dat doet, dan prijzen we je de hemel in, wat er ook gebeurt. De 'koning' van Saoedi-Arabië bestiert een foltertirannie waarin de helft van de bevolking - vrouwen - onder huisarrest staat en hopen jihadi's ons mogen aanvallen. Speelt geen rol. Hij geeft ons olie.
Hetzelfde gold voor Venezuela. Tot nu. In 1908 installeerde de VS-regering daar het ideale regime: een dictator die de olie snel en vrij doorspeelde. Maar in 1998 zei het Venezolaanse volk 'genoeg'. Ze kozen Chávez. De president willigde hun democratische eisen in: hij verhoogde het aandeel van de staat in de oliewinst van een onnozele 1 tot 33 procent. Hij gebruikte het geld om ziekenhuizen en scholen te bouwen, en gesubsidieerde supermarkten in sloppenwijken waar hij opgroeide en waar de meesten van zijn landgenoten nog wonen.
Ik kan u meenemen naar barrio's in de hoge heuvels rond Caracas en de resultaten aanwijzen. U zult vrouwen als Francisca Moreno tegenkomen, een 76-jarige tandeloze bewoonster van een krot. In de deuropening keek ze neer op het glimmend witte marmer van de rijke wijk van Caracas. "Ik werd vijftien jaar geleden blind door cataract", legde ze uit, en in het oude Venezuela bezochten mensen als zij geen dokter. "Ik ben arm", zei ze, "en daarmee was de kous af." Maar ze stemde voor Chávez. Twee jaar later verscheen een gratis ziekenhuis in haar barrio en een operatie herstelde haar zicht.
In 2003 voerden twee toonaangevende consultancyfirma's in Wall Street de meest gedetailleerde studie tot dusver over de economische veranderingen onder Chávez uit. Ze stelden vast dat de armste helft van de bevolking zijn inkomsten met 130 procent zag stijgen. Vandaag zijn er 19.571 huisartsen, een toename met factor 10. Toen Chávez aan de macht kwam, was 35 procent van de Venezolanen tevreden met de manier waarop de democratie functioneerde, nu is dat 59 procent, de tweede hoogste ratio ter wereld.
Voor de rijke regeringen in de wereld - en vooral voor de oliebedrijven die hun politieke campagnes betalen - werpt dat een serieus probleem op. We zijn verslaafd aan olie. We hebben ze nodig. En we willen ze op onze voorwaarden. De laatste keer dat ik Chávez ontmoette, vertelde hij me dat hij olie in de toekomst op een andere manier wil verkopen: arme landen zouden ze voor 10 dollar per vat krijgen, rijke landen zouden er meer, tot zelfs 200 dollar, voor moeten betalen. En hij zei erbij dat als de rijke landen de andere blijven intimideren, dat hij dan aan China zal verkopen. Westerse regeringen kunnen niet domweg zeggen: "Wij willen de olie, onze bedrijven hebben de winst nodig, laten we daarom de verkozen leiders die ons in de weg staan omverwerpen." Ze weten dat gewone Amerikanen en Europeanen dat niet pikken.
En dus bedenken ze leugens. Eerst zeiden ze dat Chávez een dictator is. Ze negeerden daarbij dat hij aan de macht kwam na algemene en open verkiezingen, dat de Venezolaanse pers ongecensureerd is en hem niet moet, en dat hij juist zijn nederlaag heeft aanvaard bij een referendum dat zijn ambtstermijn moest verlengen, waardoor hij nu in 2013 moet aftreden.
Toen die tactiek faalde, wijzigden de olie-industrie en de politici die ze laaft hun strategie. Ze meldden dat Chávez het terrorisme steunt. FARC is een Colombiaanse guerrillagroep die in de jaren zestig ontstond als een verdedigingsnetwerk van boeren, maar het werd een smerige maffia. Waar is het bewijs dat Chávez hen financierde?
Op 1 maart viel de Colombiaanse regering Ecuador binnen en bombardeerde een FARC-kamp. Een paar uur later wist ze te melden dat ze een ongeschonden laptop in het puin had gevonden, en al door 39,5 miljoen pagina's had gebladerd die staalhard 'bewijs' bevatten dat Chávez de FARC steunt. Ingrids zus, Astrid Betancourt, zegt dat het duidelijk vervalst was. Het kamp was totaal platgebrand en de computers waren duidelijk "al heel lang in de handen van de Colombiaanse regering". In plaats van de guerrilla te bevoorraden heeft Chávez altijd bij de FARC gepleit voor ontwapening. Hij heeft succesvol onderhandeld voor de vrijlating van twee belangrijke gijzelaars, vandaar Betancourts prompte woord van dank.
Nu beweren ze dat hij een drugsdealer is, dat hij hezbollah financiert, dat hij krankzinnig is. Soms stoten ze zelfs op echte, niet verzonnen redenen om hem op de korrel te nemen, en gebruiken ze die als propaganda-instrumenten.
Naarmate de olievoorraden in de wereld opdrogen, zal het verlangen om de Venezolaanse bronnen te controleren alleen maar toenemen. De VS-regering financiert separatistische bewegingen in de Zuliaprovincie, tegen de grens met Colombia, waar de grootste olievelden zich bevinden. Ze hopen dat ze die blankere, anti-Chávezprovincie kunnen losscheuren en daarna royaal van de olie kunnen drinken.
Tot we afrekenen met onze olieverslaving zullen onze regeringen altijd oliewinsten stelen van vrouwen zoals Francesca Moreno. En wij - oliejunks - zullen in de verleiding zijn om de vreemde, dissonante zinnetjes die we soms in het nieuws horen te negeren en ons in de leugens te wentelen.
De reden: ruwe olie in Venezuela

Oorsprong: 'De Morgen' van 8 juli 2008.